Hannekemaaierstocht 23-05-2015


Niet de Zuid-Europeanen in de zestiger jaren maar de Hannekemaaiers waren de eerste gastarbeiders. Duitsers uit Westfalen, die tussen de zeventiende en negentiende eeuw emplooi vonden bij Noord-Nederlandse boeren. Het Hannekemaaierspad gaat door Groningen, Drenthe en eindigt bij het Friese Lemmer. Het volgt een reconstructie van de route die de Hollandgänger op weg naar wat geluk vanaf de zeventiende eeuw gevolgd hebben.

Poep, pikmaaier, grasmof, knoet, mier, spekvreter: het zijn enkele van de bijnamen van de eerste gastarbeiders, ook wel hannekemaaiers. Deze Duitsers uit Westfalen zochten hun heil in Nederland omdat de landbouw in eigen land onvoldoende capaciteit bood om in hun armoedige bestaan te voorzien. Het Nederlandse platteland, dat gaandeweg ontvolkte vanwege de industrialisatie en de trek van arbeiders naar steden en fabrieken, zat verlegen om handarbeiders. Onder het motto War in der Heimat bittere Not, in Holland gabs Verdienst und Brot vulden Duitse keuterboeren die leemte maar al te graag op. Met een zeis over de schouder en een plunjezak met mondvoorraad trokken ze tegen de zomer in groepjes naar Nederland om zich voor enkele maanden als maaier of hooier te melden.
bron: internet

Voor de vierde keer wordt deze Hannekemaaierstocht georganiseerd. Deze tocht kan drie dagen gewandeld worden. Iedere dag een andere route. Mijn wandelmaatje Janny en ik hebben voor één dag gekozen en wel de eerste dag. Volgens de weerberichten zal het een goede wandeldag worden en daar gaan we dus ook maar van uit.
Om even voor negen uur schrijven we ons in, Er is maar één afstand die gelopen kan worden en dat is 25 km.


Janny schrijft ons in en na een kop koffie vertrekken we van camping De Weyert in Rolde waar het startlokaal is.
Dit jaar wordt er aandacht besteed aan de 2de wereld oorlog, nu 70 jaar geleden.

De eerste dag is een nieuwe route die nu door Kamp Westerbork loopt.


Al snel lopen we in het gemeentebos van Rolde. Dit bos stamt uit ca. 1880. We komen door Nijlande en via Eldersloo gaan we naar Ekehaar.


Als we bijna 10 km gelopen hebben ziet Janny een kleine 100 meter verder Herberg Diana Heide en ze stelt voor om hier een rust te houden want de rust op onze routebeschrijving is voorlopig nog lang niet in zicht. Een prima idee van haar en we zetten koers naar het restaurant. Meerdere wandelaars blijken hetzelfde gedacht te hebben want er zitten nog enkelen aan de koffie.
Wij gaan natuurlijk weer voor koffie met appelgebak. Ik vind dit altijd heerlijk als ik wandel en volgens mij is appelgebak dopping voor de wandelaar want je ziet bij een wandeltocht dat heel veel wandelaars dit nemen.




 Onze route voert ons nu over onverharde paden richting Kamp Westerbork.


We passeren de Juliana en Bernardboom. De letters J en B beginnen al wat te verbleken.



Niet veel later komen we Kamp Westerbork.
De geschiedenis van kamp Westerbork is vooral bekend vanwege de jaren 1942-1945. Het kamp werd echter al in 1939 gebouwd en in gebruik genomen. Tot de afbraak in 1971 is het kamp nagenoeg voortdurend in gebruik geweest.
Op 9 oktober 1939 kwamen de eerste 22 vluchtelingen aan in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. In de volgende maanden werden honderden vluchtelingen in het kamp ondergebracht.
Vanaf 1 juli 1942 was het kamp als Polizeiliches Judendurchgangslager Westerbork het vertrekpunt van in totaal 93 treinen naar Auschwitz, Sobibor, Theresientadt en Bergen-Belsen.
Vanuit kamp Westerbork werden op 19 mei 1944 245 Sinti en Roma gedeporteerd naar het vernietigingskamp Auschwitz.
Kort nadat bijna 900 Joodse gevangenen bevrijd werden, kreeg het kamp alweer een nieuwe functie: interneringskamp voor NSB'ers en collaborateurs.
In 1949 werden de barakken van kamp Westerbork korte tijd gebruikt als onderkomen voor militairen.
Bij gebrek aan huisvesting werden vanaf de zomer van 1950 Indische Nederlanders ondergebracht in het voormalig kamp Westerbork. Vanaf dat moment werd het 'De Schattenberg' genoemd.
Binnen een jaar moesten de Indische Nederlanders vertrekken omdat gerepatrieerde Molukse KNIL-militairen met hun gezinnen een woonoord nodig hadden.
bron: internet
De route voert recht over het terrein maar Janny en ik kijken bij de verschillende monumenten.
Op deze historische plek worden de levens van honderdduizend joodse Nederlanders in herinnering gehouden. Monumenten doen denken aan deze zwarte bladzijde uit de geschiedenis en roepen een bijzondere herinnering op aan de slachtoffers.





De 102.000 stenen.
Vanuit het doorgangskamp Westerbork werden meer dan honderdduizend mensen gedeporteerd. Van hen keerden 102.000 niet terug. Op initiatief van een aantal oud-gevangenen zijn op de voormalige appelplaats 102.000 stenen geplaatst. De achterliggende gedachte is duidelijk te maken om hoeveel mensen het bij deze moord gaat. Maar naast deze massaliteit wordt ook de individualiteit duidelijk: de stenen zijn willekeurig in hoogte gestraat om het individu te benadrukken: 102.000 keer een moeder, een vader, een zoon, een dochter, een broer, een zus….
De stenen zijn op een gelijkmatige manier geplaatst binnen de kaart van Nederland.






De spoorlijn met de omgebogen rails symboliseert de verschrikkelijke vernietiging.


We zijn beiden onder de indruk wat we zien en lezen op de infobordjes. Op zo'n moment besef je weer wat een recht we hebben om in vrijheid te mogen leven.
Wanneer we het terrein hebben verlaten krijgen we weer onverharde paden en we beginnen ons af te vragen of we de controle en stempelpost gemist hebben want deze hebben we nog steeds niet gezien.



Maar eindelijk zien we dan toch de rust en stempelpost. Wij besluiten hier niet te rusten omdat we het grootste deel van onze tocht er al hebben opzitten. De dame die bij de stempelpost zit zegt dat ze nogal wat commentaar gekregen heeft omdat de rust zo laat in de route zat.
Nu wij zeggen dat we alleen bang waren dat we de controle gemist zouden hebben.


We beginnen nu aan het laatste deel van onze tocht. Af en toe lopen we op wegen die redelijk druk zijn en waar auto met vrij hoge snelheid ons passeren en we zijn dan ook blij wanneer we weer op onverharde paden en paadjes mogen.
Het tunneltje onder de N33 vindt ik wat lastig want ik vind dat de leuning nogal hoog zit maar ik volg Janny op afstand.
Wanneer we weer richting Rolde gaan halen er ons twee dames in die ons vragen of wij de 25 km ook zo lang vinden. Nu wij hebben dit gevoel niet en zeggen hun dat ook.
We lopen nog even over een landweggetje en daarna over bospaadjes en dan komt de startlocatie waar we ons afmelden.

Het was een mooie tocht. Gezellig om deze tocht met Janny te wandelen. In het begin waren er wel wat verharde paden maar later ging de route voor een groot deel over zandpaden. Het was een tocht met een zeer afwisselend landschap. Typisch Drents en soms zeer oud. Bos werd afgewisseld door oude akkertjes, beekdalen met hooiland. Ik vond heel indrukwekkend om over Kamp Westerbork te gaan, Mijn GPS gaf 27,2 km aan.



Odoorn 16 en 17-05-2015


Vandaag vertrek ik al bijtijds met mijn wandelmaatje Heleen naar Odoorn. Hier is de Drentse Wandelvierdaagse vanaf donderdag begonnen. Bij deze wandelvierdaagse bestaat ook de mogelijkheid om één of meerdere dagen te wandelen. Heleen en ik hadden eigenlijk het plan om de tweedaagse van Amersfoort in juni te gaan doen maar door omstandigheden is dit niet mogelijk en daarom gaan we nu in Odoorn maar 2 dagen wandelen.
Het weer ziet er vandaag niet echt zo geweldig uit, de lucht is nogal grijs, en we vermoeden dan ook dat we vandaag onze regen-poncho's wel nodig zullen hebben.
We schrijven ons in voor de 30 km. en wanneer de grootste meute vertrokken is gaan wij ook van start nadat we eerst nog een bekertje koffie gedronken hebben.
Als we nog geen 50 meter vertrokken zijn zien we al dat er al een paar dames verkeerd lopen hoewel er toch duidelijke pijlen staan. Wanneer ze teruggeroepen worden door een aantal wandelaars reageren ze nogal verbaasd.
In Odoorn passeren we poëzie in de open lucht. Het is een uniek permanent kunstproject wat "Dichter bij Odoorn" genaamd is. 
Dichters met een binding met Odoorn schreven in totaal 14 gedichten die, geplaatst in robuuste eiken panelen, een verrassend beeld schetsen van Odoorn.


 Al snel verlaten we Odoorn en dan volgen er veel onverharde paden en paadjes. We nemen ons voor om tijdens onze 30 km tocht 2x een rust te nemen. Odoorn heeft op ongeveer iedere 5 km een rust waar tevens ook een controlepost is.

De eerste controlepost is bij Zwembad de Leewal en we hebben er dan 5,5 km opzitten. We laten hier dus alleen onze controlekaart afstempelen en gaan op naar de tweede rust die bij Hotel Restaurant Bussemaker in Exloo is. Het voordeel als je met zijn tweeën wandelt is dat de kilometers ongemerkt onder je voeten verdwijnen.





We komen langs een winkel met allerlei muurschilderingen en op een van deze muurschilderingen is te zien dat we in de bebouwde kom van Exloo zijn en het duurt dan ook niet lang of restaurant Bussemaker is in zicht. Hier nemen we zoals we in het begin al tegen elkaar gezegd hebben en rust. We hebben er dan 1/3 van onze tocht opzitten.


Nadat we hier weer vertrekken moeten we even later door Schoenhuis Schutrups. Buiten staat dat ze deze dag een aanbieding hebben van Falke sokken (3 halen is 2 betalen) Wij kijken hier nog even maar de kleur die we willen hebben hebben ze niet. We zouden graag roze willen hebben voor roze woensdag bij de vierdaagse van Nijmegen. Veel wandelaars maken zo te zien wel gebruik van de aanbieding want er staan verschillende wandelaars voor de stand met sokken.
Onze wandeltocht voert ons nu richting Buinen. De lucht ziet er nogal grauw uit en af en toe miezert het ook wat. Het is nog niet nodig om de regen-poncho aan te trekken maar het zal deze dag nog wel nodig zijn zo te zien.



 Bij manege Les Chevaux stempelen we ook alleen maar af. We zijn nu op de helft van onze tocht.




Als we langs een bosrand lopen is het toch nodig dat we een regen-poncho aan doen want er komt nu toch wel aardig wat nattigheid uit de lucht vallen. Manlief belt me ook om te vragen hoe het wandelen gaat, gelukkig kan ik zeggen dat alles naar wens gaat. 



Heleen zegt dat ze er niet van zou opkijken als haar ouders ons ergens zouden willen ontmoeten. Niet lang nadat ze dit gezegd heeft wordt ze al gebeld. We zeggen dat we over een uur bij de controle en rustpost Poolshoogte zullen zijn maar we hebben ons vergist. Eerst komt de controle en rustpost Het land van Bartje nog en daarom zal het nog wel 2 uur duren voordat we bij Poolshoogte zullen zijn. Als we hier achter komen en terugbellen wordt er niet opgenomen.
Bij het Land van Bartje stempelen we dus alleen onze kaart af en gaan nu richting Poolshoogte.



Als we dan eindelijk bij de contoleen rustpost Poolshoogte binnen stappen zitten haar ouders er al 2 uur maar ze hebben zich niet verveeld want er kwamen steeds wandelaars aan hun tafeltje zitten en er was steeds iets te kletsen.


Heleen en ik nemen er huisgemaakte appeltaart, hun topper volgens de kaart. Nu de appeltaart smaakt heerlijk. het doet ons goed om even te zitten maar ondanks dat het er goed zitten is moeten we toch verder want we hebben nog ongeveer 7 km te gaan. Even denken we dat sommigen wandelaars de route afsnijden omdat we ze op de Borgerderweg rechts zien lopen en we links af moeten. Toch blijk dit niet zo te zijn want we gaan door een klein stukje bos en daarna over het terrein van een kweker. In Odoorn maken we nog een klein slingertje door Odoorn om tenslotte in de Tent op de Torenweg uit te komen.
Hier stempelen we voor vandaag af en drinken nog iets voordat we weer naar huis gaan terwijl we genieten van het optreden van het Piratenkoor"De Stormvogels" uit Emmen. Wij genieten vooral van de drummer, die zo te zien niet meer de jongste is.


Zondag is Heleen ook weer op de afgesproken tijd bij me en gaan we op weg naar Odoorn. Volgens de weersverwachting zullen we vandaag de regen-poncho's niet nodig hebben.
Even na 8 uur vertrekken we voor onze tocht van 30 km.

Ook nu zullen we 2 rusten onderweg nemen. De route van vandaag voert ons via Klijndijk, Weerdinge, Valthe,  richting Exloo en Klijndijk weer terug naar Odoorn. We verheugen ons op de rust in Klijndijk in het Dorpshuis. De voorgaande twee jaren namen we hier altijd kippensoep en we hopen dat ze dit ook dit jaar weer hebben. Gelukkig zien we dat ze de eigengemaakte kippensoep weer hebben. Nu ook dit jaar smaakt deze weer heerlijk en is ook deze keer weer goed gevuld.



Ook vandaag is het weer een mooie route en we passeren natuurlijk ook weer een hunebed want we zijn niet voor niets in Drenthe



Wanneer we in de buurt van Exloo komen hebben we bij hotel Hunzebergen een controle en rustpost. Ze hebben een heerlijk groot terras en natuurlijk maken we gebruik van deze rust. We bestellen er brood met kroketten en dat gaat er wel in als je al bijna 20 km gewandeld hebt. vooral omdat er ook onverharde paden in de route zitten en dit wandelt toch een stuk minder gemakkelijk dan verharde paden.



 Vorig jaar toen ik alleen liep vond ik dat er aan de laatste 10 km geen eind kwam maar nu ik samen met Heleen wandel lijkt het toch een stuk minder lang.


Ook dit jaar komen we weer langs het Onderduikershol. 
Na gewaarschuwd te zijn over een ophanden zijnde razziar vertrok een zestal joden in oktober 1942 uit Emmen en arriveerden in het holst van de nacht bij Bertus Zefat, een kippenhouder te Valthe. Zefat had toen al twee onderduikers. In de loop der tijd zouden er nog acht duikers bijkomen. Aanvankelijk hield Zefat de vluchtelingen in een van zijn kippenhokken achter zijn huis verborgen. Op advies van Zefat vertrokken ze naar het Valtherbos om daar met primitief gereedschap een schuilplaats in de harde bosgrond uit te graven. Deze schuilplaats bestond eerst uit een woonhol van 6 bij 3 meter. Vanwege het gestaag groeiende aantal onderduikers werd er later een afzonderlijk hol bijgemaakt voor de vrouwen. Tezamen vormden ze de eerste schuilplaats die werd afgedekt met stammen, takken en bladeren. In 1943 werd deze schuilplaats toevallig ontdekt door de aan de rand van het bos wonende Pieter Drenth (Ol Pieter). Voor de onderduikers had deze ontdekking als gevolg dat zij hun schuilplaats moesten verlaten om 500 meter verder een nieuw hol uit te graven. 
De onderduikers werden verzorgd door een groep mensen, onder bezielende leiding van de hiervoor gememoreerde Albertus Zefat. Op 27 juli 1944 werd Zefat echter gearresteerd maar weigerde ook maar iets los te laten. Hij werd hiervoor ter plekke gefusilleerd. Na Zefats dood werd de hulp aan de onderduikers door de anderen, waaronder Zefats weduwe Aaltje, voortgezet. 
bron: internet




We beginnen nu aan onze laatste kilometers en zien de nieuwe wijk van Odoorn al in de verte verschijnen.




Wanneer we in Odoorn komen voert de route onze nog over een braderie die er gehouden worden maar we hebben niet echt interesse voor de verschillende kraampjes die er staan.


Wel poseer ik nog even voor het beeld "Otie met Kleinkind" wat zich voor de kerk bevindt. Grootmoeder en kleinkind zijn gekleed in de typische Drentse klederdracht.


Nu duurt het niet lang meer of we kunnen ons in de tent afmelden. Ook nu is er in de tent weer muziek.

Het was gezellig wandelen met Heleen. Ik was blij dat het me gelukt is om twee dagen achter elkaar te wandelen, gezien het feit dat mijn spieren me nog steeds problemen geven. Het weer was eigenlijk ook best goed hoewel we zaterdag de regen-poncho's wel nodig hadden en dat er zondag een frisse wind stond maar als je in de bossen  liep merkte je daar niet veel van.